لیست پایان نامه های با موضوعات قرآنی + چکیده و نویسنده

تفسیر قرآن در نهج‌البلاغه

نویسنده : عباس حسن‌پور

سال : 81-80

استاد : دکتر عباس همامی

دانشگاه : دانشگاه آزاد اسلامی تهران

موضوع : . پژوهش: بررسی، شناسائی، استخراج و تطبیق خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمتهای متن نهج‌البلاغه با آیات قرآن مجید از لحاظ محتوا و تشبیهات کلامی و طبقه‌بندی موضوعی آنها با شرح مختصری از مفاهیم لغوی کلمات. 2. روش نمونه‌گیری افراد نمونه از نظر تعداد جنس و غیره: ابتدا مطالعه تاریخچه نهج‌البلاغه و مصنف آن (سید رضی ره) و نیز شروح مختلفی که در این خصوص نگاشته شده است. 3. روش پژوهش: با استفاده از روش کتابخانه‌ای و کتب معتبر موجود و با بهره‌مندی از نظریات ثمربخش و ارزنده استاد محترم راهنما و مشاور، تحقیق شکل گرفته است. 4. ابزار اندازه‌گیری: بررسی نظری و تحلیلی تفسیر قرآن در نهج‌البلاغه. 5. طرح پژوهش: پس از جمع‌آوری مطالب مربوطه به بررسی و انطباق آیات، کلمات و موضوعات مشترک با استفاده از قرآن مجید و متن نهج‌البلاغه و ترجمه سید رضی (ه) به همراه استفاده از کتب نوشته شده در این مورد پرداخته شده است. 6. نتیجه کلی: بطور کلی می‌توان نتیجه گرفت که انطباق و مقایسه‌‌ آیات قرآن کریم با سخنان گرانقدر حضرت علی‌(ع) در نهج‌البلاغه و ارتباط مسقیم و غیره مستقیم و نیز مطالب یکسان و گوناگون آن، ما را به بصیرت و آگاهی بیشتری در زمینه‌های تفسیری می‌رساند.

 نگرشی بر مکتب جامعه‌شناسی قرآن مجید

نویسنده : محسن نصری

سال : 78-77

استاد : دکتر مجید کارشناس

دانشگاه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

موضوع : در این رساله ذیل عنوان «نگرشی بر مکتب جامعه‌شناسی قرآن مجید» بر آن بودیم که به تبیین دیدگاههای قرآن مجید در خصوص «جامعه» و « قوانین اجتماعی» حاکن بر آن بپردازیم. لذا به طرح پرسشهایی پرداختیم و با بهره‌گیری از «‌آیات قرآن مجید» به پاسخ‌دهی آنها همت گماردیم. در این راستا در بخش اول،‌ تحت عنوان «‌شناخت‌شناسی در قرآن مجید»، از «روش وحیانی» بعنوان یک روش علمی شناخت یاد نمودیم و بیان کردیم که با توجه به «‌موضوع» و «هدف» در «علم جامعه‌شناسی»‌می‌توان از «روش وحیانی» که همان بهره‌برداری از آیات قرآن مجید می‌باشد، برای کشف «قوانین اجتماعی» بهره‌برد. در بخش دوم، تحت عنوان «انسان‌شناسی در قرآن مجید»‌، در اهمیت و نقش پیش فرضهای انسان شناختی در جامعه‌شناسی نکاتی را مطرح و از این رو «انسان» از دیدگاه قرآن مجید را تبیین نموده و ماهیت «ازویی» و «بسوی اویی» انسان در سه مرحله قبل از دنیا، دنیا و پس از دنیا را تشریح کرده‌ایم. در بخش سوم، تحت عنوان « مبانی جامعه‌شناسی در قرآن مجید»،‌منشاء‌ حیات اجتماعی را «فطرت» مطرح نموده و ترکیب جامعه را « ترکیب انسانی» دانسته که «اصالت فطرت» از دیدگاه قرآن مجید،‌مشخص کننده دو گرایش فردی و اجتماعی در حیات دنیوی انسانها می‌باشد. سپس به اثبات «‌قانونمندی جامعه شناسی‌ در قرآن مجید»،‌تعدادی از قوانین اجتماعی را از آیات قرآن‌مجید استخراج نمودیم که در قالب مباحثی از قبیل:«جامعه‌شناسی دین»، «‌جامعه شناسی ولایت»،‌«جامعه‌شناسی توسعه»،«‌جامعه‌شناسی انحطاط»‌،« جامعه‌شناسی طبقات اجتماعی»‌ و « جامعه‌شناسی جهاد»‌ ارائه گردیده است. بنابراین «مکتب جامعه‌شناسی قرآن مجید» قادر است که حقیقت «جامعه» و‌ « قوانین اجتماعی»‌ آن را در اختیار بشریت قرار دهد تا با استفاده از این قوانین مهندسی اجتماعی و به تعبیری«جامعه‌سازی» امکان‌پذیر گردد و «حیات طیبه»‌ که مصداق عینی «‌جامعه انسانی»‌می‌باشد، هویدا گردد.

 مصلحان در قرآن

نویسنده : یاسر یوسفی

سال : 1382

استاد : استاد فروغی

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : در فصل اول ابتدا مقدمه کوتاهی در این زمینه آورده شده است و هدف از تحقیق ـ پیگیری علاقمندی شخص در رابطه با موضوع. پس از مطالعات مقدماتی و مدون کردن انگیزه‌ها :‌پرسشها و فرضیات زیر در قالب دسته‌بندی حاضر پیگیری شد و آنچه در پی خواهد آمد پاسخی است بر این پرسشها و پیگیری فرضیات ارائه شده . 1ـ مصلحان(ع) و فرق آنها با پیامبران(ع) 2ـ مصلحان 3ـ مصلحانی که در قرآن از آنها یاد شده به همراه ، اطلاعات ارائه شده از آنها در قرآن 4ـ آنچه در مورد مصلحان در تفاسیر و تواریخ دیگر آمده است . روش به صورت کتابخانه‌ایی و اسنادی بوده است . فصل چهارم در 5 بخش تنظیم شده است . بخش اول: مصلحان و تفاوت آنها با پیامبران . بخش دوم: مصلحان و مردم، بخش سوم : مصلحان در قرآن و آیات و تفاسیر مربوط به آنها ، بخش چهارم : اقدامات مصلحان ، بخش پنجم: مقایسه آنچه قرآن درباره مصلحان آورده با آنچه در تواریخ در مورد برخی از آنها موجود است و در فصل پنجم :‌نتایج به دست آمده، مصلحان در فاصله آمدن پیامبر بزرگ یا دنباله را آنها بودند و یا به عنوان زمینه‌ساز پیامبر جدید سعی در آماده‌سازی افکار عمومی دانشمند که نتیجه اقدامات آنها برابر آنچه در قرآن شریف آمده است ،‌داستانهایی بدست جهت آموزان ، حذف مشترک مصلحان با پیامبران در ساختن جامعه‌ای آرمانی و گسترش عدالت اجتماعی ایجاب می‌نمود، که با تلاش خستگی ناپذیر در فعالیت فرهنگی،‌نظامی و غیر هم در راه محو ظلم و باورهای غلط و اوهام بکوشند که تلاش و پایندگی ، رمز موفقیت این افراد بوده است . برابر آنچه در قرآن کریم می‌خوانیم مصلحان قرآنی پا به پای مردم در میان مردم مثل آنها با تحمل مشکلات جامعه در رفع مشکلات مردم کوشیده‌اند . در تحقیقات تاریخی بسیاری از آنچه در قرآن آمده است به وسیله محققان یافته و تطبیق شده است و حتی برخی از این تحقیقات باورهای گذشته را در تفسیر برخی از آیات قرآنی باطل نموده است که حقانیت و اصالت کورش به عنوان ذوالقرنین یکی از آنها است .

 رابطه انسان و شیطان در قرآن

نویسنده : جواد می‌آبادی

سال : 1382

استاد : امیری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : فصل اول: این فصل دربرگیرنده قسمتهای مختلفی است که عبارتند از : مقدمه،‌بیان مسئله، هدف تحقیق ، فرضیات و تعریف مفاهیم و اصطلاحات ،‌فصل دوم : در این فصل با روش کاربرای دستیابی به نتایج مورد نظر تحقیق اشنا می‌شوید که شامل قسمتهایی مختلف است که عبارتند از: طرح پژوهش،‌فنون تحقیق و طرح زمان اجرایی، فصل چهارم: در این فصل به تجزیه و تحلیل مطالب مورد نظر پرداخته می‌شود و به پاسخگویی و دستیابی به فرضیه‌هایی که در فصل اول مطرح شده است فصل چهارم در نه بخش دسته‌بندی و نوشته شده است که به ترتیب عبارتند از : بخش اول، واکنش شیطان در رابطه با خلقت انسان . بخش ششم : راههای نفوذ شیطان در وجود امثال . بخش هفتم : فرجام پیروی از شیطان ، بخش هشتم : برخورد شیطان با انسانهای گمراه شده توسط او در قیامت بخش نهم: راهها نجات از دام شیطان ، فصل پنجم ، در فصل پنجم، با بهره‌گیری از مطالب جمع‌آوری شده در پروژه به نتیجه‌گیری و استتاج می‌پردازیم و در این فصل به منبع مأخذ و ضمائم پرداخته شده است . هدف اصلی نامبرده این بوده که به انسان بفهماند در قرآن شیطان برای استان معرفی شده و راه مبارزه با آن بیان شده است . روش اجرا ایشان از روش کتابخانه‌ایی به صورت فیش‌برداری استفاده نمود. نتیجه : شیطان هم باعث ضلالت انسان است و هم باعث هدایت آن لذا با توجه به آیات قرآن که برای ما آن را معرفی نموده است . پیوسته باید،‌شیطان مبارزه نمود چرا که شیطان خوب می‌تواند انسان را اسیر خود نماید . ایشان در این تحقیق به صورت کامل ،‌راههای مبارزه با شیطان، خوب شیطان ،‌راههای نجات از دام شیطان را بیان نموده است .

 بررسی پیوند ولایت و تقوی در قرآن

نویسنده : کوروش حسینی

سال : 1382

استاد : استاد شریفی

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : پروژه به صورت 5 فصلی برابر روش تنظیم پروژه، تنظیم شده فصل اول: شامل مقدمه پژوهش ،‌بیان مسأله ، هدف، تحقیق، فرضیات: تعریف مفاهیم و اصطلاحات و فصل دوم،‌مرور متون مطالعاتی و فصل سوم در این قسمت طرح پژوهش که عبارت از یک چارچوب مشخص است و مطابق این چارچوب شکل گرفته و فنون و ابراز و فصل چهارم در 8 بخش تنظیم شده است . 1ـ تعاریف لغوی و قرآنی ولایت و اقسام ولایت . 2ـ اختصاص به تقوا در قرآن و ویژگیهای متیقن . 3ـ اهمیت ولایت در آیات قرآن . 4ـ ولایت ظالمان. 5ـ دلایل تحریم ولایت ظالمان با توجه به آیات قرآن . 6ـ ولایت مؤمنان در قرآن . 7ـ رابطه ولایی و پیوند ولایت با تقوا و مواردی که موجب تقوا در پیروان ولی‌فقیه می‌شود.8ـ پیوند ولایت باتقوا با عنوان ولایت و تقوا لازم و ملزوم یکدیگرند. و فصل پنجم :‌منابع و مأخذ می‌باشد . روش اجرایی تحقیق به صورت کتابخانه‌ایی و منش برداری . هدف تحقیق : تقوا یکی از مهمترین و اساسی ترین ویژگیهای ولایت است . 2ـ ولایتهایی مورد قبول قرآن که تمام شرایط و ویژگیهای یک رهبر الهی را داشته باشد. 3ـ ولایتهایی که توأم با تقوای الهی نباشند جامعه را به سوی تباهی و فساد سوق می‌دهند. 4ـ تنها ولایتهایی که از سرچشمه وحی نشأت گرفته باشند و افراد پرهیزگار در رأس آن باشند جامعه را به سوی سعادت و سلامت رهنمون می‌شوند. در پایان نتیجه گرفته شده که ولایت و تقوا لازم و ملزوم یکدیگرند.

 امتحان الهی ازدیدگاه قرآن

نویسنده : نبی نوشادی

سال : 1382

استاد : استان حسین دوزبخشان

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : فصل اول : در این فصل ابتدا مقدمه بیان شده است که شامل توضیحی در مورد قرآن و اهمیت آن در زندگی بشر می‌باشد . پس از مقدمه بیان مسئله آمده که علت گرایش به این موضوع در آنجا تشریح شده است و در هدف تحقیق به اهداف کلی و جزئی تحقیق اشاره شده و فرضیات سؤالاتی در خصوص موضوع مطرح شده و تعاریف مهم اصطلاحات از جمله ابتلاء، امتحان، فتنه ـ تمصیص و معنای آنست . فصل دوم:‌منابع مهمی که مورد مطالعه قرار گرفته شده‌اند مانند تفسیر المیزان تفسیر مجمع‌البیان ـ نمونه فصل سوم: در این فصل طرح پژوهش و روش تحقیق و مدت زمان اجرایی فصل چهارم شامل 6 بخش : 1ـ انتهای الهی 2ـ امتحان الهی و مفاهیم مترادف آن 3ـ وسایل ابزار امتحان 4ـ فلسفه امتحان و آزمایش الهی 5ـ امتحان انبیاء الهی و اقوام مختلف 6ـ عکس‌العمل انسان در مقابل امتحانات خداوند فصل پنجم نتیجه‌گیری صورت گرفته پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها نتیجه‌گیری صورت گرفته و توصیه‌‌ها و منابع و مأخذ . هدف تحقیق : رسیدن به معنی و مفهوم امتحان الهی و آزمایشات و اینکه آیا خداوند متعال خودش از نتیجه این آزمایشها آگاه نیست که دست به آزمایش انسانها می‌دهد روشن‌سازی اینکه خداوند به چه وسیله‌هایی ما انسانها را در معرض ابتلاء و آزمایش قرار می‌دهد و آیا امتحان الهی مختص به یک زمان و عصر است . روش اجرا: به صورت فیش‌برداری و کتابخانه‌ای بوده است . نتیجه‌گیری : 1ـ امتحان الهی یکی از سنتهای خداوند است که همیشه ثابت و جاری و غیر قابل نسخ است . 2ـ آزمایش الهی در هر عصر برای تمام افراد جامعه حتی پیامبران و امامان معصوم (ع) بوده است و اکنون جریان دار . 3ـ امتحان الهی خداوند برحسب یادگیری و کشف مجهولات نیست بلکه صرفاً به جهت آن است که صلاحیت باطنی انسان از ابزار و وسایل گوناگون استفاده می‌کند. 4ـ امتحان الهی به مصائب و یا اموری که لازمه آن بر خورد با رنج‌ها و سختی‌هاست و عامل بسیار مهمی در بیداری انسان است . 5ـ آزمایش الهی موجب پایان دادن به غرورها و غفلت‌ها و طغیان‌ها و خواب‌زدگی‌هاست .

 دعا و تلاش در قرآن و روایات

نویسنده : سید امین‌ا... ساجدی

سال : 1382

استاد : استاد دوزبخشیان

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : در فصل اول: مقدمه بیان شده که به طور خلاصه نقش دعا در زندگی را بیان می‌کند ،‌بیان مسئله، هدف تحقیق ، فرضیات ... فصل دوم : منابع مطالعاتی فصل سوم روش کار و فصل چهارم که به چند قسمت تقسیم شده است . 1ـ‌مفهوم دعا و نیایش 2ـ فلسفه دعا 3ـ اهمیت دعا 4ـ فوائد دعا 5ـ آثار دعا 6ـ دعا از نگاه دانشمندان غیر مسلمان 7ـ قضا و قدر 8ـ آداب و مقدمات دعا؟ 9ـ شرایط اجابت دعا 10ـ شرایط اصلی حقیقی بودن دعا 11ـ شرایط فرد دعا کننده 12ـ موانع اجابت دعا 13ـ کسانیکه دعای آنها اجابت می شود 14ـ تفاوت دعا با ندا 15ـ پاسخ به چند پرسش در مورد دعا 16ـ ذکر خداوند 17ـ ذکر خدا چیست و چگونه است 18ـ یاد خدا دلها را آرام می‌کند 19ـ خدا را بسپاس یاد کنید. 20ـ منظور از ذکر کثیر چیست . 21ـ نتایج اعراض از ذکر خداوند 22ـ تنگی معیشت 24ـ نابینا بودن در روز قیامت . اهداف تحقیق: هدف کلی تحقیق : هدف کلی بررسی و جمع اوری و توضیح و تفسیر آیات قرآنی و روایات مورد نظر در زمینه دعا و تلاش می‌باشد تا با ایجاد یک مجموعه مدون گامی در جهت پاسخگویی به سؤالاتی که در ذهن خیلی افراد بشر وجود دارد برداشته شود. ب – اهداف جزئی : تحقیق مورد نظر دارای بعضی اهداف جزئی می‌باشد که بدین صورت بیان شده 1ـ بررسی نقش دعا در زندگی اجتماعی افراد 2ـ پاسخگویی به شبهات که در زمینه مستجاب نشدن بعضی دعاها وجود دارد . 3ـ بررسی و شرایط و موانع استجابت دعا در زندگی . روش کار : به صورت کتابخانه این دانش برداری . نتایج به دست آمده: 1ـ با توجه به این آیه قرآن که خداوند می‌فرماید لما برزوا لجالوت و جنوده قالوا ربنا فرغ علیه حجراً و ثبت اقدامنا القوم الکفرین (بقره 250) 2ـ هر اندازه انسان خواستنش از خداوند بیشتر باشد به هستی و بزرگی پروردگار و ضعف و کمی خود پی می‌برد زیرا مشخص دعا کننده و روح خود را به اصل خویش که خداوند سبحان مرتبط می‌نماید . 3ـ اگر انسان از دعا رویگردان شود خود و همه‌چیز را مؤثر دانستند و خدا را هیچ کاره و این عین کفر و شرک است . 4ـ هر فردی که دعا می‌کنند نباید حتماً انتظار اجابت آن را داشته باشد چون همانطور که در متن تحقیق بیان شد بعضی مواقع مصلحت خداوند ایجاب می‌کند که دعا را مستجاب نکند. 5ـ اینکه دانسته شود در راه اجابت دعاها همیشه موانعی وجود دراد که باید به موقع تشخیص داده شوند و از راه برداشته شود و زمینه اجابت دعا را فراهم نمایند. 6ـ ذکر خداوند باعث آرامش دلها می‌شود و درهمه حال انسان باید به یاد خدا باشد و لحظه‌ای از یاد خدا غافل نباشد .

 سیر تکاملی تفسیر از آغاز تاکنون

نویسنده : رضا نامداری پژمان

سال : 1382

استاد : استاد حسین دوزبخشان

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : هدف تحقیق: 1ـ علت پیدایش شیوه‌های مختلف تفسیری در قرآن . 2ـ شناخت طبقات مفسران شیعه و اهل تسنن و منابع تفسیری هر یک از آنان. 3ـ روشها و شیوه‌های تفسیری و چگونگی تفاسیر ائمه(ع) .4ـ تفاوت و اختلافات بین تفاسیر در قرون اعصار مختلف . روش اجرایی : به صورت کتابخانه‌ایی . در فصل چهارم به موضوعات ذیل پرداخته شده است. ـ علت پیدایش شیوه‌های مختلف در تفسیر قرآن . ـ مذاهب مناهج تفسیری . ـ طبقات مفسران شیعه. ـ معروف‌ترین تفاسیر اهل سنت . ـ تفسیرهای ائمه معصومین (ع)‌. ـ شرح مفسران از قرن اول هجری تاکنون. ـ تفسیر قرآن در زبانهای اروپایی . نتایج به دست آمده: آنچه از نتایج این تحقیق برمی آید این است که تفسیر و تأویل را شناخته و تفاوت بین آنها را بدانیم و این که دیگر از چه زمانی آغاز شد و چگونه از معلم حدیث جدا و مستقل گشته است و پیشگامان این امر چه کسانی بوده‌اند. اینکه اهمیت و ارزش دین علم را بشناسیم زیرا یکی از شاهراه‌های مهم در دریافت تفاهیم و احکام و نکات مهم آیات قرآنی که انسان را به سرمنزل کمال و سعادت رهنمون می‌شود، تفاسیر و شناخت آیات و عمل به آن است پی بردن به تفاسیر متعددی که دو قرن دارای چه ویژگی تفسیری است چرا اصول شیوه تفسیری مفسران باهم متفاوت است .

 فلسفه احکام در قرآن

نویسنده : علی اصغر فارسی

سال : 1382

استاد : استاد امیری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : هدف تحقیق: هدف کلی از بررسی این تحقیق جمع‌آوری و توضیح و تفسیر آیاتی است که در قرآن ضمن بیان احکام به فلسفه آنها نیز اشاره شده است تا با ایجاد یک مجموعه از فلسفه‌های احکام که در قرآن بیان شده ، گامی در جهت پاسخ به سؤالات قشر جوان جامعه و گرایش هر چه بیشتر آنها نسبت به احکام برداشته شود، اهداف جزئی به طور کامل در پروژه ذکر شده است و روش اجرایی به صورت کتابخانه‌ایی . فصل چهارم تحقیق را به 3 بخش تقسیم کرده است 1ـ احکام عبادی 2ـ احکام اقتصادی 3ـ احکام اجتماعی . نتایج بدست آمده: 1ـ‌هدف نهایی از تشریع احکام رساندن انسان به رشد و کمال می‌باشد. 2ـ از آنجا که احکام بر اساس نیازهای انسان تشریع شده‌اند و انسان دارای نیازهای ثابت و متغیر می‌باشد یعنی یک دسته از نیازها مربوط به نسل و دوره زمانی خاصی نمی‌شود و در همه انسانها ثابت می‌باشد مثل نیاز به محبت و دسته‌ای دیگر از نیازها با توجه به مقتضیات زمان تغییر می‌کنند بنابراین احکام به هر دو دسته توجه داشته و پی بردن به این نیازها در مورد همه احکام برای ما ممکن نیست مگر در مواردیکه خود شارع مقدس به علت اصلی حکم اشاره کرده باشد .3ـ در خصوص فلسفه احکام و رابطه آن با عمل کردن به احکام باید گفت : هر کس که با تحقیق و بررسی اصول دین مقدس اسلام را پذیرفت باید به انجام احکام تن در دهد. 4ـ فلسفه احکام در گرایش به دین نقش مؤثری دارد،‌زیرا شبهات و ابهامات را از چهره احکام می‌زداید و ماهیت اصلی احکام را مشخص می‌نماید و پیشرفته و متعالی بودن احکام را به نمایش می‌گذارد و از طرفی یک قسمت عمده دین را حین احکام تشکیل می‌دهند . در چنین شرایطی انسانها دین را در راستای سعادت و کمال خود می‌یابند و به برتری آن بر مکاتب بشری و غیر الهی واقف می‌شوند و سر تعظیم در برابر آن فرود می‌آورند.

 تأثیر قرآن کریم بر دفتر اول مثنوی معنوی

نویسنده : سید مهدی آخشک

سال : 1382

استاد : دکتر محمد حسن قهری خیامی

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی ملایر

موضوع : هدف تحقیق :دانستن این مطلب که پرتو کلام وحی تا چه اندازه بر قسمتی از سخن و اندیشه مولوی تابیده است و نیز سعی در دستیابی و نزدیک شدن به چگونگی طرز تلقی وی از این انوار الهی هدف از این پروژه پژوهشی است . روش اجرایی: به صورت کتابخانه‌ایی و اسنادی می‌باشد . در فصل چهارم این پروژه به پرسشهای تحقیقاتی ذیل پاسخ داده شده : 1ـ کدام یک از ابیات سروده شده در دفتر اول مثنوی دربرگیرنده آیه کلمه و یا عبارتی قرآنی است . 2ـ مراد از مولانا از گنجاندنن کلام وحی در سخنش چیست و چه غیتی از ذکر هر کدام آنها دارد؟ 3ـ آیات قرآنی که در دفتر اول مورد توجه مولانا بوده است در کدامین ابیات از دفترهای دیگر مثنوی و کلیات شمس تبریزی تکرار شده‌اند؟ جواب سؤال اول: از میان 4003 بیت سروده شده در دفتر اول تعداد 143 بیت یافته می‌شود که آیه کلمه و یا عبارتی قرآنی در آنها به کار رفته است . البته این نقل و اخذ الفاظ چنانکه در فصل چهارم به طور کامل آمده به جای، جای مثنوی شکل و جامه‌ای که بخود می‌گیرد همیشه یکرنگ و یکسان نیستند یعنی، گاه به صورت صنعت ادبی درج و گاه نیز به شکل تلمیح و یا ارسال المثل آورده می‌شود با این وجود به نحو بارزی اندیشه و تفکر مولانا را منور از نور قرآن کریم نشان می‌دهد . جواب سؤال دوم: مولانا از گنجاندن کلام وحی در سخنش چیست و چه غایتی از ذکر هر کدام آنها دارد . تمسک به قرآن و اشاره به برخی آیات و عبارات قرآنی در طی کلام مثنوی در بعضی موارد از مقوله ارجاع و اتشهادات و منظور مولانا از این آویختن در دامن قرآن این است که هر گونه شک و تردید را در مورد سخنان خویش از خاطر و ذهن مخاطب دور کند و توافق آن اقوال و ادعاها را با جان کلام حق که نزد گوینده و مخاطب هر دو ملاک عمده تعیین است .. جواب سوال 3ـ با بررسی فصل چهارم این پژوهش عمق اندیشه قرآنی مولوی بیش از پیش نمایان می‌شود چرا که بسیاری تعبیرات به کار رفته در ابیات دفتر اول در کلیات کبیر و دفاتر دیگر مثنوی تکرار می‌شود. و در پایان نتیجه گرفته شد که به هر حال می‌توان نتیجه گرفت که پایه و شالوده اندیشه مولانا قرآن کریم است و احاطه کم نظیر اوبر کلام وحی و نیز کلام وحی بر او این موضوع را آشکار می‌کند.

 تربیت در سوره لقمان

نویسنده : طاهره واعظی

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : شامل 5 فصل است. فصل اول تربیت و اخلاق که پس از تعاریف هر یک فرق این دو را بیان شده است . فصل دوم محتوای کلی سوره و فضیلت قرائت آن آمده است . فصل سوم شبهه نسبت مطرح شده که در پایان بطلان آن به اثبات رسیده است . فصل چهارم لقمان و حکمت که در این بخش نظریات مختلف راجع به شخصیت لقمان بیان شده و سپس تعریف حکمت و نحوه اعطای حکمت به لقمان بیان شده است . فصل پنجم فرایندهای تربیتی سوره لقمان آمده است که شامل: 1ـ شکر 2ـ شرک3ـ احترام به والدین 4ـ تشویق و تنبیه معنوی 5ـ نماز 6ـ امر به معروف و نهی از منکر 7ـ صبر 8ـ تکبر و غرور. 9ـ اعتدال و میانه‌روی 10ـ لهوالحدیث11ـ علم غیب. بیان شده است که در این موارد هر کدام به عنوان یک بخش ذکر شده است و پس از توضیحاتی نقش تربیتی آن آمده است که در مواردی که بیان نشده و به دلیل این است که در حین بخش به نکته‌های تربیتی آن اشاره شده است . در پایان نیز نتیجه‌گیری و فهرست منابع ذکر شده است .

 سیره دعوت انبیا به دین

نویسنده : حکیمه بیرنژاد

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : این پروژه تحقیقاتی در رابطه با شناسایی روشهای تبلیغی انبیا به عنوان روشهای صحیح و نتیجه بخش می‌باشد مهمترین مباحث فصل اول ضرورت و اهمیت تبلیغ،‌ تبیین استراتژی تبلیغ در اسلام و شرایط موفقیت یک پیام می‌باشد. و در فصل دوم روشهایی که انبیا در دعوت خویش به کار بردند مورد بررسی قرار گرفته است که مبنا و محور اصلی این فصل آیه 125 نحل (ادع الی سبیل ربک بلحکمة و الموعظة الحسنه و جارلهم برالتی هی احسن....» می‌باشد که به سه شیوه اصلی دعوت یعنی حکمت، موعظه و جدال احسن اشاره کرده است که این سه شیوه به شکل مبسوط مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل سوم سیره خاص دعوت حضرت ابراهیم (ع) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در فصل چهارم به اصول مشترک رسالت پیامبران پرداخته شده است و در دو مقوله ویژگی‌ خاص انبیا و عناصر مخصوص دعوت. و فصل پنجم دربرگیرنده صفات و ویژگی‌های یک مبلغ موفق می‌باشد.

 علل و ریشه‌های جرم از دیدگاه قرآن

نویسنده : محبوبه حسینی کلاسته ساداتی

سال : 1382

استاد : دکتر توحید فام

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : پروژه شامل سه فصل می‌باشد . در فصل اول که شامل 4 بخش است . به بررسی علمی مباحث جرم و جرم‌شناسی پرداخته است که در بخش اول که تحت عنوان تعاریف جرم می‌باشد . ضمن بررسی لغوی جرم تعاریفی که از دیدگاه اسلام، جرم بر مبنای حقوق موضوعه ایران،‌جرم در حقوق خارجی و جرم از دیدگاه جامعه‌شناسی و جرم‌شناسی می‌باشد. در بخش دوم این فصل به مفاهیمی در جرم‌شناسی پرداخته است .در بخش سوم بر طبقه‌بندی معروفی که از جرایم ارائه شده است می‌پردازد. و در بخش چهارم به مراحل پیدایش جرم که جرم باید از چه مراحلی عبور کند تا به وقوع بپیوندد را مطرح می‌کند. فصل دوم این پروژه فصل تفسیری آیاتی می‌باشد که در آن به علل جرم اشاره نموده است و اینکه عوامل متعددی می‌توانند در بروز جرم دخالت کنند. و در این فصل به جرمهایی از جمله قتل و زنده به گور کردن دختران و ... اشاره نموده است . فصل سوم فصل پیشگیری از جرم می‌باشد. در این پروژه سعی شده است که عللی که در به وجود آمدن جرم مؤثر هستند را شناسایی کنیم و در جهت رفع و درمان آن اقدام کنیم. مسأله جرم و جنایت امنیت و سلامت جامعه را تهدید می‌کند و جامعه را متزلزل می‌نماید و در این چنین جامعه‌ای است که افراد در صنفهای مختلف در انجام وظایف‌شان کوتاهی می‌کنند، ناامنی‌ها ، بزهکاریها، قتل و کشتارها، اعتیاد به مواد مخدر و ... زیاد می‌شود. در این چنین جامعه‌‌ای است که کفر به راحتی مترکب جرم می‌شوند پس بنابراین در نظام اسلام همیشه و در همه جا پیشگیری از وقوع جرم مقدم بر اصلاح آن می‌باشد.

 معاد جسمانی در قرآن

نویسنده : فتانه رضائی

سال : 1382

استاد : حجت‌الاسلام آقای گیوی

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : اعتقاد به معاد به عنوان یکی از بنیانی‌ترین عقاید انسان در دوران حیات دنیایی برای نوع انسان همگانی‌ست با توجه به این اصل‌اصیل در این تحقیق فصولی را دسته‌بندی کرده‌ایم ، لذا در فصل اول به بررسی لغوی و اصطلاحی معاد پرداخته‌ایم و معاد را در لغت به معنای بازگشت و رجوع و در اصطلاح عود ارواح یا اجساد معنا کرده‌ایم. در فصل دوم: با استناد به آیات و روایات معاد را در نه گروه مورد بررسی قرار داده‌ایم . فصل سوم : با توجه به اینکه علما و دانشمندان و محققان از دسته‌های مختلف فکری و عقیدتی به این امر پرداخته‌اند معاد شده نظرات و عقاید آنها مورد بررسی و شبهات به عمل آمده را نیز مورد توجه قرار داده‌ایم . فصل چهارم: نظریه ملاصدرا و نقد نظریه ملاصدرا همانطور که بیان شد اهمیت معاد تا اندازه‌ای است که دیدگاههای مختلفی را دربردارد با توجه به این اصل باارزش و لازمه آن داشتن اعتقادی صحیح و در خور توجه است بر آن شدم با مطالعه کتابخانه‌ای تقریباً گوشه‌ای از این دامنه گسترده فلسفی، کلامی را مورد مطالعه قرار داهم . نتیجه : معاد یوم‌القیامة‌و روز رستاخیز علاوه بر عوده و بازگشت روح یا نفس حجر و آنجایی که انسان بودن انسان وابسته به دو بعد روحانی و جسمانی با همدیگر است و با توجه به اینکه با فقدان این دو بعد لفظ انسان صدق نمی‌کند به دو نتیجه کلی برسیم خلق و حیات بخشی دوباره همان جسم دنیایی است نه غیر از آن و معاد هم روحانی است هم جسمانی.

 عبادالرحمن در سوره فرقان

نویسنده : لیلا پنجی

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : این پروژه تحقیقاتی در رابطه با ویژگی‌های عبادالرحمن‌در سوره فرقان می‌باشد و مشتمل بر پنج فصل است که عبارتند از : 1ـ بحث لغوی 2ـ جایگاه سوره فرقان 3ـ ارتباط عبادالرحمن با خدا 4ـ ارتباط عبادالرحمن با خلق5ـ نتیجه‌گیری و منابع و در فصل اول به بررسی معنای لغوی کلمات «فرقان»، « عبد» و « رحمان» ،‌پرداختین . در فصل دوم مشخصات کامل سوره، تناسب نامگذاری و هدف سوره را بیان کردیم. ویژگی‌های عبادالرحمن در ارتباط با خداوند را در فصل سوم مورد توجه قرار دادیم که شامل نیایش آنها در دل شب و عبادت مخلصانه آنها می باشد و نیز خوف و خشیت ایشان از خداوند و نقش اعتدال و میانه‌روی در زندگی بندگان شایسته خدا،‌و توحید خالص و عفت و پاکدامنی و توبه و تدبر در آیات الهی . در فصل چهارم ویژگی‌ها و خصوصیات عبادالرحمن را در ارتباط با خلق مورد بحث و بررسی قرار دادیم نقش کبر ـ حلم و بردباری و غضب و احترام به جادوانسانها ـ رعایت حقوق دیگران ـ از خدا طلب همسر شایسته و فرزندان صالح کردن و ... در پایان ، پس از بیان این نشانه‌ها که همه تشکیل دهنده ملکات عالی انسانی است ،‌خداوند مهربان،‌غرفه‌های بهشت را در پرتو صبر و بردباری به آنان پاداش می‌دهد.

 صحابه در قرآن

نویسنده : مریم صفری نیا

سال : 1382

استاد : خانم دکتر دیالمه

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : مطالعه و بررسی زندگانی صحابه می‌تواند بزرگترین درس زندگانی برای ما باشد و کردار و رفتار ایشان راهنمای ما گردد چرا که ایشان نخستین دستاورد مکتب تربیتی پیامبر(ص) شمرده می‌شوند و به مرکز وحی از همه نزدیکتر بوده‌اند. اما سوالی که مطرح است این است که این شرح و تفصیل احکام دین از تمامی صحابه قابل قبول می‌باشد؟ احکام تشریعی و عقاید اسلامی را از کدامیک از صحابه باید گرفت؟ با توجه به این مسأله که اصحاب پس از رسول (ص) اختلاف کردند، باهم پیکار کردند باید دقت لازم را به عمل آورد و با بررسی اوضاع و احوال و تاریخ زندگانی اصحاب در میان رسول (ص) ،‌احکام و قوانین اسلامی را از معاونان و درستکاران صحابه دریافت نمود. بنابراین در ابتدا باید دید نظر قرآن درباره صحابه چیست؟ آیا قرآن همه صحابه را در یک رتبه و مقام می‌داند؟ یا اینکه برای صحابه مراتب مختلف قائل است؟ پاسخی که قرآن به این سوال خواهد داد روشنگر این مطلب است که آیا همه صحابه می‌توانند ناقل سنت پیامبر (ص) باشند یا نه ؟ با توجه به این سوالات این پروژه تحقیقاتی در دو بخش شکل گرفته است . بخش اول یکسان و بخش دوم سیمای صحابه در قرآن کریم. بخش اول شامل دو فصل می‌باشد. فصل اول معنی و مفهوم صحابه در لغت و اصطلاح را بیان می‌کند. فصل دوم نظریه عدالت صحابه و نقد ،‌بررسی آن را بیان می‌کند. چون در رابطه با نظریه عدالت صحابه، نظرات مختلفی وجود دارد فصل جداگانه‌ای به این مطلب اختصاص داده شده است . گروهی از مسلمین عقیده دارند تمام صحابه می‌توانند ناقل سنت پیامبر (ص) باشند و تمامی صحابه را عادل می‌دانند کافی است که حدیثی را یکی از صحابه نقل کرده باشد، بنابراین آن حدیث را بدون چون و چرا می‌پذیرند . در این فصل آیات و روایاتی را که این برده از مسلمین با آن استناد می‌کنند آورده‌ایم و بعد از آن به نقد و بررسی این آیات و روایات پرداخته‌ایم . بخش دوم که تنه اصلی پروژه تحقیقاتی می‌باشد مراتب مختلف صحابه را در قرآن نشان می‌دهد . این بخش نشان می‌دهد که قرآن همه صحابه را در یک رتبه و مقام نمی‌دانند.

 سیمای یهود در قرآن کریم

نویسنده : احسانه بناکاران

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : تحقیق با عنوان سیمای یهود در قرآن کریم، مبتنی بر 7 فصل می‌باشد که در فصل اول یهود از نظر لغوی و اصطلاحی بررسی شده است ، در فصل دوم تاریخ یهود از آغاز شکل‌گیری تا حوادث دوران موسی، همچنین تاریخ یهود عربستان و معاصر پیامبر و نیز یهود معاصر و چگونگی شکل‌گیری صهیونیسم بیان شده است. در فصل سوم به بیان عقاید و باورهای باطل یهود در مورد مبدأ، معاد، بهشت و جهنم، انبیاء و مقدسین و در مورد خود قوم بنی‌اسرائیل پرداخته شده است. فصل چهارم ویژگیهای اخلاقی و عملکردهای یهود را که قرآن بیان کرده است،‌برمی‌شمارد . صفاتی چون حرص به زندگی گریز از مرگ ، بخل، بهانه‌جویی ، حسادت و ... و عملکردهایی چون رباخواری،‌رشوه‌خواری، تحریف آیات الهی و ... فصل پنجم به بررسی واکنش یهود در برابر اسلام که سعی در خاموش کردن نور آن داشتند و واکنش پیامبر در مقابل آنها می‌پردازد . فصل ششم عاقبت و فرجام یهود به سبب انجام گناهان بسیار را بیان می‌کند که مبتلا به عقوبتهای دنیوی و اخروی بسیار شدید و خاص می‌شوند. فصل هفتم در مورد چگونگی ارتباط مسلمین با یهود، از نظر قرآن می‌باشد . که قرآن در مورد دشمنی شدید یهود به مسلمین هشدار می‌دهد و آنان را از دوستی با یهود برحذر می‌دارد . و در انتهاء خداوند تذکر می‌دهد که همه یهود بدخوی و بدفرجام نیستند . بلکه تعدادی از آنها استثناء بوده و از مؤمنین هستند و سرانجام آنها پاداش نیکو است . هدف این پژوهش شناختن یهود و حذر از اعمالی است که مرتکب شدند و منحرف گردیدند، تا هشیاری و بصیرت ما افزون گردد. همچنین امروز که مسلمانان مظلوم فلسطین تحت تاخت و تازهای یهودند، برای مقابله با صهیونیسم شناختن یهود لازم است . این تحقیق بر مبنای تفاسیر شیعه و کتب لغت شکل گرفته و سعی شده که تصویر قرآن باشد.

 حقوق بشر (فردی ـ اجتماعی) از دیدگاه قرآن

نویسنده : اعظم چاپلقی

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : در این پروژه مختصر از دو حقوق فردی اجتماعی در ابعاد و مسائل مختصری بحث شد در حق فردی بحث حق هیأت، مالکیت ، قصاص، آزادی، تعیین سرنوشت ،‌و در بعد اجتماعی،‌مسائلی چون عدالت اجتماعی، سیاست ، اقتصاد، مساوات بررسی شد . ضمناً برای هر یک از موارد بخش‌هایی مشخص گردید . اهداف: اثبات اینکه قرآن کریم به مسأله حقوق بشر با ادله قاطع پرداخته است . روش‌های اجراء و نتایج : در کتابخانه‌ای ، 2ـ مصاحبه‌ای 3ـ اینترنت نتایج: این سری مسائل جای بحث و تحقیق و تأمل بسیار دارد.

 فلسفه تعلیم و تربیت در قرآن

نویسنده : زهرا حسنی

سال : 1382

استاد : دکتر پورحسن

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : فلسفه تعلیم و تربیت در قرآن برای رساندن انسان به سوی ارزشهای والای انسانی است و تربیت صنعتی است برای پروردن انسان کامل. هدف از تعلیم و تربیت ، رسیدن به معرفت و شناخت است زیرا جهل باعث سقوط انسان می‌شود و بدترین انسانها کسانی هستند که قدرت درک و اندیشه و تعقل ندارند . تربیت همواره متوجه هدفهای عالی را فراض ارزشمند اخلاقی و اجتماعی است ولی هدف تعلیم آشنا کردن فرد به امور محدود و تمرین ذهنی در آنها است و میدان مفهومی تربیت وسیع‌تر از تعلیم است . علم در صورتی درمان دردها است که با عمل هماهنگ گردد . تربیت یعنی رشد استعدادهای انسان ،‌تهذیب وجدان ، ایجاد عادات خوب و به ثمر رساندن عواطف لطیف و به معنی نائل ساختن انسان به کمالات در خور او در جنبه مادی و معنوی است . روش اجرا کتابخانه‌این است . نتایج : هدف اصلی دین اسلام، تعلیم و تربیت بشر یعنی تهذیب نفس و تعدیل تمایلات و بالا بردن روح و عقل بشر به عالیترین سطح کمالات او بوده است و مبانی و روشها و هدفهای تعلیم و تربیت برای رساندن انسان به تکامل در قرآن تبیین شده است.

 اخلاص در